MAKALELER / ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ
ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ NEDİR.
ÖZET Ergonomi insan faaliyetlerinin işe, aletlere, makinalara, üretim sistemlerine ve çalışma ortamına etkili bir uyum sağlamasına yönelik bilgiler topluluğu şeklinde tanımlanabilir. Ergonomi, çalışma hayatında duyulan ihtiyaçlar sonucu ortaya çıkmış bir bilim dalı olup, inceleme, araştırma ve uygulamalarda sistematik bilgilere dayanır ve bilimsel metodlara dayanır. Elinizdeki ergonomi çalışmasını hazırlarken birinci bölümde endüstri mühendisliği ve ergonomi arasındaki ilişkiye; ikinci bölümde çalışma yerinin düzenlenmesi ve iş duruş şekillerine; üçüncü bölümde antropometrik verilerin nasıl kullanılacağına; dördüncü bölümde fiziki çevre şartlarına; beşinci ve son bölümde ise Beko Elektronik’ te yapmış olduğum uygulamaya yer verdim. Saygılarımla. 1. ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ VE ERGONOMİ 1.1. ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ’ NİN TANIMI Endüstri mühendisliği, “İnsan etmenini de içeren mamul veya servis üretimi ve dağıtım sistemlerinin bütün yönleriyle incelenmesi hususunda mühendislik görüşünün uygulanması” şeklinde tanımlanabilmektedir. Bir başka tanım olarak ise; “Makina, insan, malzeme gibi maddi ve beşeri unsurlardan oluşan üretim sistemlerinin planlanması, kurulması ve üzenli bir şekilde çalıştırılmasının kontrol edilmesi için sistem, metod ve teknikler geliştiren meslek” şeklindedir. Verimlilik dergisinin 1974-1975 yılları arasında yayınlanan bir sayısında yer alan, çevirisini Galip Şimşek’ in yaptığı, A. Weston’ un yazdığı “Sanayi Mühendisliğinin Gittikçe Artan Önemi” isimli makalede endüstri mühendisliğinin tanımı şöyle verilmiştir: “Sanayi mühendisi, üretimi biçimlendirme ve bu arada personelin, işletme araç ve gereçlerinin ve fabrikada kullanılan maddelerin birbirine uyumuna etki yapan yörüngeleri yerine oturtmakla görevlidir.” Yine Verimlilik dergisinin 1975-1977 yılları arasında yayınlanan bir sayısında yer alan, ODTÜ Endüstri Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi End. Y. Müh. Aral Ege’ nin sunduğu bildiride ise endüstri mühendisliği kavramı şöyle yer almıştır: “Endüstri mühendisliği mal ve hizmetlerin üretim ve dağıtımındaki insan faktörü de dahil olmak üzere tüm faktörlere uygulanan mühendislik yaklaşımıdır.” Endüstri mühendisliği, şartlar ne olursa olsun, herhangi bir ülkede kurulmuş bir sanayi işletmesini daha karlı, daha huzurlu, daha içten gelerek çalışılan bir yer haline getirmenin yollarını gösteren bir meslektir. Bütün mühendislik dalları gibi, yüzyıllar boyunca birçok ülkelerde, sayısız insanın çalışmaları ile bugünkü durumu almıştır ve gelişimini de sürdürmeye devam edecektir. Endüstri mühendisleri genellikle işletme problemlerini mühendislik, ekonomik ve sosyal yönleri ile ele alan ve ayrıca çeşitli bölümleri ilgilendiren ve onlardan fedakarlık isteyen, onların çalışma usullerini değiştirecek tipte çalışmalar yapmaktadırlar. Bu bakımdan işletmede herhangi bir bölüme bağlanmak yerine üst kademeye bağlı şekilde çalışmaları genellikle iyi sonuç vermektedir. Böylelikle bir yandan fabrikanın daha karlı ve iyi bir şekilde çalışması için sistemler hazırlarken bir yandan da üst kademe yöneticilerine bu konularda karar vermelerine yardım edecek bilgiler toplamakta ve onların amaçlarını ele alarak bunları gerçekleştirecek çözümler de arayabilmektedirler. 1.2. ERGONOMİNİN TANIMI Ergonomi, Fransızca “ergonomi” sözcüğünden dilimize ergonomi okuyuşu şeklinde geçmiş olup aslında eski Yunanca iş anlamına gelen ERGON ve doğal yasa veya düzen anlamına gelen NOMOS ‘tan türetilmiş bir sözcüktür. Ergonomi; işletmede gerek çalışma koşulları, gerekse üretkenliği iyileştirme açısından işin nicelik ya da nitelik olarak incelenmesidir. İşçiler ve iş çevresiyle aralarındaki optimal ilişkinin başarısıyla ilgili bir bilim dalıdır. Prof. Dr. Bedri Işıl “Ergonomi”adlı kitabında ergonomiyi şöyle tanımlamaktadır. Ergonomi; araç,gereç ve makinaların insan tarafından maksimum konfor emniyet ve temkinlikle kullanılabilmesi için gerekli olan ve insanların bilimsel özelliklerine ait bilgilerin toplamıdır.
SOLVER KİMYA