MAKALELER / ENERJİ İÇECEKLERİ HAKKINDA - GIDA ÜRÜNLER ANSİKLOPEDİSİ

Enerji İçecekleri”, alkolsüz içecekler gurubunda değerlendirilen; kafein içerikleri yanı sıra taurin, inositol, glukoronolakton gibi uyarıcı maddeleri de belli limitler dahilinde bünyelerinde bulunduran gıda maddeleridir ve isimleri enerji içeceği olmasına rağmen, gerçekte enerji sağlamayan ancak tüketiciyi uyararak kendini enerjik hissetmesine yol açan ürünlerdir.

Etiketlerinde diabetikler, yüksek tansiyonu olanlar, metabolik rahatsızlığı olanlar, böbrek yetmezliği olanlar, 18 yaş altı kişiler, gebe ve emzikli kadınlar tarafından tüketimlerinin tavsiye edilmediği, alkolle birlikte kullanılmaması gerektiği yönünde birçok uyarının yanı sıra, spor yaparken tüketilmemesi gerekliliğine dair bir ifadenini de bulunması yasal zorunluluktur.

Bilindiği gibi, ülkemizde tüketime sunulan enerji içeceklerinin normlarını belirleyen ilk yönetmelik 06.03.2002 tarihinde yayımlanmış ve kafein miktarı ile üründe bulunabilecek uyarıcı maddelere ait miktarların belirlenmesinde bilimsel verilerin yetersizliği nedeni ile oldukça temkinli bir yol izlenmiştir. Kafein miktarı 150 mg, inositol miktarı 100 mg, glukoronolakton miktarı ise 20 mg ile sınırlandırılmıştır. İlgili tebliğ, o tarihten bu yana birçok tartışmaya konu olmuş, ürünlerini daha yüksek kafein ve uyarıcı içeriği ile pazarlamak isteyen firmalarca mahkeme konusu edilmiştir.

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı aleyhine 06.03.2002 tarihli Enerji İçecekleri Tebliğinin Yürütmeyi Durdurma ve yine Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığı aleyhine Enerji İçecekleri Tebliği’nin iptali talebi ile açılan davada, davacı istemi ilgili mahkemece kabul edilmemiş ve yürütmeyi durdurma talebinde temyizde yine aynı sonuca ulaşılmıştır.

Tebliğ iptali ile ilgili hukuki süreç devam ederken, 9 Mart 2004 tarihinde ilgili Tebliğ değiştirilmiş ve kafein ile uyarıcı madde limitleri yükseltilmiştir. Bu uygulama, bu kez farklı bir yönde tartışma başlatmış ve tebliğin bilim adamlarının olumsuz görüşlerine rağmen yayımlandığı yönünde haberlerin basında sıkça yer almasına yol açmıştır. Son olarak da, Tüketici Hakları Derneği’nin Tarım ve Köyişleri Bakanlığı aleyhine açtığı tebliğin yürütmesinin durdurulması ve iptali talebi mahkemece değerlendirilmiş ve söz konusu tebliğin kafein ile ilgili 5 (c) ve uyarıcı maddelerle ilgili (d) bentlerinin yürütmesinin durdurulması kararı verilmiştir.

Bu kez Tarım ve Köyişleri Bakanlığı 04.02.2005 tarihli Resmi Gazete’de bir değişiklik metni yayımlayarak kafein miktarını 350 mg’dan, 320 mg’a; glukoronolakton miktarını 2500 mg’dan, 2400 mg’a düşürmüş; inositol ve taurin miktarlarını ise değiştirmemiştir.

Hukuken yürütmeyi durdurma kararına konu tebliğ maddeleri değiştirilerek yeniden yayımlanmış ve süreç durdurulmuştur. Ancak bilimsel açıdan, yapılan değişiklik kaygıların giderilmesi açısından yeterli bir düzenleme değildir.

Uluslararası hukuk anlamında ise; enerji içeceklerinin içerdikleri yüksek kafein miktarının yol açabileceği sağlık risklerinin yanı sıra; diğer uyarıcı maddelerin birbirleri ve kafein ile etkileşimleri ve tüm ürünün alkol ile birlikte alınması durumunda yaratabileceği risklere yönelik kaygıları içeren bilimsel raporların varlığı ve ürün adının tüketiciye yanılttığına dair yoğun tartışmalar, sadece ülkemizde değil, uluslararası alanda da süregelmiş ve bu nedenle bu ürünlere yönelik uluslararası bir mevzuat oluşturulamamıştır.

AB’de de enerji içeceklerine özel bir yasal düzenleme olmadığı gibi, bu ürünler uyum kapsamında yer almamakta ve bu konuda herhangi bir ülke taahhüdümüz bulunmamaktadır. Ancak, tüm bunlara rağmen konu AB görüşmelerinde de sürekli gündeme getirilerek baskı oluşturulmuştur.

Enerji içecekleri, ülkemizin kendi mevzuatını bağımsızca oluşturabileceği bir alandır. Böylesine kamuoyunda yer işgal etmiş ve birçok hukuki sürece yol açmış ürün gurubuna yönelik düzenleme yapılırken, Meslek Odaları ve üniversiteler de dahil olmak üzere hiçbir kurum ve kuruluştan görüş alınmamıştır. Odamız bu konuda uluslararası kabul görmüş mevzuat oluşana kadar, insan sağlığına etkisi tartışılan bu ürünler hakkında temkinli davranmak gerektiğine inanmaktadır. Katılımcı politikalarla oluşturulmayan yasal düzenlemeler daima yeni sorunlara gebe olacaktır.

ETİKETLER : GIDA VE ENERJİ İÇECEĞİ,ENERJİ İÇECEKLERİ NASIL YAPILIR,ENERJİ İÇECEKLERİNDEKİ KİMYASALLAR,ENERJİ İÇECEKLERİNDEKİ MADDELER,ENERJİ İÇECEKLERİNİN ÖZELLİKLERİ,ENERJİ İÇECEKLERİ NEDEN YAPILIR,ENERJİ İÇECEKLERİ ELDESİ,ENERJİ İÇECEKLERİ NEDİR,ENERJİ İÇECEKLERİ NASIL YAPILIR,ENERJİ İÇECEKLERİ İMALATI ( ÜRETİMİ ),ENERJİ İ ÇECEKLERİ REÇETESİ,ENERJİ İÇECEK FORMÜLÜ,ENERJİ İÇECEKLERİ YAPIMI,ENERJİ İÇECEKLERİ KİMYASALLARI,ENERJİ İÇECEKLERİNİN FAYDALARI,ENERJİ İÇECEKLERİNİN ZARARLARI,ENERJİ İÇECEKLERİ NEDEN KULLANILIR.

SOLVER KİMYA