MAKALELER / GRES YAĞI NEDİR..GRES YAĞI ÇEŞİTLERİ..GRES YAĞI FORMÜLLERİ..

GRESLER:

Gresler, madeni yağlarda olduğu gibi baz yağlarla katıkların karıstırılması (blending) işlemiyle değil, baz yağlarla kalınlastırıcıların kimyasal reaksiyonlarıyla elde edilen, kıvamları katıdan yarı akışkana kadar değişen yağlayıcılardır. Gresler, hareket haindeki yüzeyler arasındaki sürtünmeyi, aşınmayı önlemeli, sistemi pasa ve korozyona karşı korumalı Liralı r düşük sıcaklıkla da rahatça pompalanabilmek, uzun süre kullanıldığında yapısını ve kıvamın muhafaza etmeli, yağlanan kısımlardaki elastomer tıkaçlar ve diğer materyallerle uygunluk sağlamalı, nemlenmeye karşı dayanıklı olmalıdır. Ancak, aşağıda belirtilen bazı durumlar için gresler madeni yağların yerine özellikle tercih edilir

■   Sisteme yabancı maddelerin girmesini önlemek için; yani yağlayıcının tıkaç görevi germesi isteniyorsa,
■   Yeniden yağlama olanağı kısıtlı veya hiç yoksa,
■   Yağlayıcının akıntı ve sızıntıya dayanıklı olması; yani sistemdeki yerini mevcut özellikleriyle muhafaza etmesi isteniyorsa.

Greslerde Kullanılan Kalınlaştırıcılar:   
                                          
Kalınlaştrıcılar, yağı grese dönüştüren ve gresin pek çok önemli özelliklerini kontrol eden maddelerdir. Gres üretiminde sıklıkla kullanılan metal sabunları olup, bunlar hayvansal veya bitkisel bir yag asidinin metal hidroksitlerle reaksiyona sokulmasıyla elde edilir. Gresler üretildikleri sabun cinslerine ve diğer kalınlastırıcıların özelliklerine göre sınıflandırılır. Başlıca sabun cinslerine göre greslerin kritik özelikleri aşağıdaki gibidir

a) Sodyum sabunlu gresler

Yağı asitlerin veya esterlerin mineral yağ içinde sodyum hidroksitle reaksiyonu sonucunda oluşur. Suya karşı dayanıksız, ancak sıcağa karşı çok dayanıklıdır. Sertleşmeye ve faz değişimine karşı hassastır. Pas ve korozyon önleme özellikleri iyidir. Maksimum çalışma sıcaklıkları 110-120°C civarındadır.

b) Kalsiyum sabunlu gresler

Yağlı asitlerin veya esterlerin mineral yağ içinde kalsiyum hidroksitle reaksiyonu sonucunda oluşur. Suya karsı çok dayanıklı, ancak sıcağa karşı dayanıksızdır. Düşük sıcaklıklarda faz değişikliğine müsaade etmezler ve pompalanabilme özellikleri bozulmaz. En büyük dezavantajı maksimum çalışma sıcaklığının 90°C civarında olmasıdır. Pasa karşı direnci de zayıftır.

c)Lityum sabunlu gresler:

Yağlı asitlerin veya esterlerin mineral yağ içinde lityum hidroksitle reaksiyonu sonucunda oluşur.Suya ve sıcağa karşı dayanıklı greslerdir.Pas ve korozyon önleme özellikleri iyidir.Sızdırmazlık özellikleri mükemmeldir.Çok amaçlı olmaları nedeniyle en yaygın olan greslerdir.

d)Kompleks sabunlu gresler:

Kompleks sabunlu gresler modern üretim ekipmanlarında daha yüksek sıcaklıklarda kullanılmak üzere geliştirilmiştir.Kalınlaştırıcının yapısı yağlı asit türevleri ve kalsiyum hidroksitle reaksiyonu sonucunda oluşur.Suya ve sıcağa karşı dayanıklı greslerdir.

d.1)Kalsiyum Kompleks sabunlu gresler:Bu gresler mineral yağ ortamında 12 HSA ile düşük molekül ağırlığına sahip organik asit karışımının aşırı miktarda kalsiyum hidroksitle reaksiyonu sonucunda oluşur.Aşırı basın(EP) ve yük taşıma özellikleri iyidir.

d.2)Lityum kompleks sabunlu gresler:Bu gresler mineral yağ ortamında 12 HSA ile düşük molekül ağırlığına sahip organik asit karışımının aşırı miktarda lityum hidroksitle reaksiyonu sonucunda oluşur.

d.3)Alüminyum kompleks sabunlu gresler:Bu gresler mineral yağ ortamında donyağı asidi,benzoik asit ve suyun alüminyum izopropoksitle reaksiyonu sonucu oluşur.Suya ve sıcaklığa karşı dayanıklı greslerdir.Kayma stabiliteleri yüksektir.Pasa ve oksidasyona karşı dirençleri zayıftır.Suya dayanıklı olmaları sebebiyle dönel yatakların yağlanmasında kalsiyum sabunlu greslere alternatif oluştururlar.

e)Sabunsuz gresler(yüksek sıcaklık gresleri):

Bu tip greslerde kalınlaştırıcı olarak sabun yerine inorganik veya organik kimyasallar kullanılmaktadır.Kalınlaştırıcının doğasından gelen özelliklerle bu tip gresler çok yüksek sıcaklıklarda kullanılabilir.Suya dayanıklı greslerdir.Pompalanabilirlikleri zayıf olması nedeniyle merkezi sistemlerde kullanımları sınırlıdır.

Gres performanslarını artırmak üzere formülasyona aşınma önleyici,oksidasyon önleyici,suya direnci artırıcı,EP katıkları,korozyon ve pas inhibitörleri,sürtünme düzenleyiciler eklenebilmektedir.

Greslerde Kıvam:

Fiziksel özellikleri itibariyle greslerin kalınlıkları(akışkanlıkları),madeni yağların aksine viskoziteleriyle değil,penetrasyon olarak ifade edilen kıvamlarıyla tanımlanır.

Penetrasyon(kıvam),bir gresin göreceli sertlik ölçüsü olup; ASTM D217 test moduyla ölçülür.Gresler standart bir gres işleyicisinde belirli bir miktar dövülüp işlendikten (25°C,60 stroke)sonra penetrasyonu ölçülür;elde edilen değere de işlenmiş penetrasyon denir.

Greslerin kıvamları,NLGI(National Lubricating Grease Institute)tarafından aşağıdaki tabloda verilen penetrasyon değerlerine göre sınıflandırılmaktadır.

Pnetrasyon ne kadar büyük ve NLGI numarası ne kadar küçük ise o gres o kadar yumuşaktır.

SOLVER KİMYA